Το έργο που υλοποιήθηκε μέσω της δράσης Ερευνώ- Δημιουργώ- Καινοτομώ, αφορούσε την δημιουργία μικτών μικροβιολογικών εμβολίων στην Πελοπόννησο για παραγωγή κηπευτικών, πολλαπλασιαστικού υλικού, υδροπονία και ενισχυμένα υποστρώματα ανάπτυξης και έφερε το ακρωνύμιο ΜΙΜΙΝ. Πιο συγκεκριμένα, υλοποιήθηκε απομόνωση ενδομυκορριζικών μυκήτων και ριζοσφαιρικών/ενδοριζικών βακτηρίων από τις ριζόσφαιρες καλλιεργούμενων κηπευτικών στη Δυτική Πελοπόννησο, ακολούθησε ο χαρακτηρισμός τους, η αξιολόγησή συνδυασμών τους και η διερεύνηση της εφαρμογής τους σε παραγωγή κηπευτικών υψηλής εμπορικής αξίας, σε οργανικά και ανόργανα υποστρώματα ανάπτυξης, και σε διαδικασίες παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού κηπευτικών. Στόχοι του έργου ήταν να παραχθούν ντόπια μικτά μικροβιακά εμβόλια και να εφαρμοσθούν και να αξιοποιηθούν για: (1) για παραγωγή υπαίθριων και θερμοκηπιακών κηπευτικών στη Δυτική Πελοπόννησο (2) για παραγωγή προεμβολιασμένου πολλαπλασιαστικού υλικού κηπευτικών, και (3) για την ανάπτυξη οργανικού προϊόντος compost με συμβατό συνοδό σκεύασμα μικροβιακού εμβολίου.
Στο έργο συνεργάστηκαν ένας φορέας παραγωγής και εμπορίας λιπαντικών εισροών με ιδιαίτερη εμπειρία σε προϊόντων θρέψης φυτών (ΦΥΤΟΘΡΕΠΤΙΚΗ) και ένας φορέας παραγωγής κηπευτικών (υπαίθρια και υπό κάλυψη) και υψηλών προδιαγραφών πολλαπλασιαστικού υλικού κηπευτικών που δραστηριοποιείται στην Δυτική Πελοπόννησο (ΦΕΩΡΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ). Στο έργο συνέβαλαν ως υπεργολάβοι, δυο Πανεπιστημιακοί φορείς (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) με ιδιαίτερη εμπειρία εφαρμοσμένης έρευνας στην εδαφική και περιβαλλοντική μικροβιολογία, την γονιμότητα εδαφών, τις αλληλεπιδράσεις φυτών μικροοργανισμών και την μοριακή μικροβιακή οικολογία.
Τα αποτελέσματα του έργου για το πείραμα που αφορούσε την επίδραση (συν)εμβολιασμού ενδοφυτικού μύκητα EF και ενδομυκορριζικού μύκητα στην ανάπτυξη και θρέψη φυτών ντομάτας σε υπό κανονικές συνθήκες άρδευσης τα μικροβιακά εμβόλια μεμονωμένα επάγουν την φυτική αύξηση και θρέψη και βελτιώνουν την φυσιολογία του φυτού. Ο εμβολιασμός με μικτά εμβόλια έχει θετικά αποτελέσματα αντίστοιχα των απλών εμβολίων χωρίς όμως να προσδίδουν αθροίστηκα την επίδραση των μεμονωμένων μικροβιακών εμβολίων. H εφαρμογή μικροβιακών εμβολίων σε καλλιέργεια σπανακιού, ακόμα και μετά την φύτρωση στον αγρό, μπορεί να επηρεάσει θετικά την παραγωγικότητα βιομάζας στο σπανάκι. Ο εμβολιασμός σε καλλιέργειες αρακά με τους ενδομυκορριζικούς μύκητες AMF_20 και AMF_21 και με τον ενδοφυτικού μύκητα – EF αύξησε κατά 4%, 5% και 3.4% το συνολικό βάρος των καρπών που περιείχαν οι λοβοί, ενώ τα βακτηριακά εμβόλια το μείωσαν περίπου κατά 2% ενώ ο σε καλλιέργεια μαρουλιού δεν παρατηρήθηκαν διαφοροποιήσεις στην βιομάζα. Το πείραμα που πραγματοποιήθηκε για να εξεταστεί η επίδραση (συν)εμβολιασμού ενδοφυτικού μύκητα και ενδομυκορριζικού μύκητα στην ανάπτυξη και θρέψη φυτών ντομάτας σε οργανικό υπόστρωμα (compost) υπό κανονικές συνθήκες αλλά και σε συνθήκες αβιοτικών στρες έδειξε ότι τα μικροβιακά εμβόλια μεμονωμένα και μικτά επάγουν την φυτική αύξηση, όμως βελτιώνουν την θρέψη και την φυσιολογία των φυτών μόνο όταν εφαρμόζονται μεμονωμένα, ενώ ο συν-εμβολιασμός μειώνει την περιεκτικότητα των θρεπτικών που μετρήθηκαν πιθανώς λόγω ανταγωνισμού μεταξύ των μικροοργανισμών. Τέλος το πιο ξεκάθαρο συμπέρασμα μετά τη διεξαγωγή του πειράματος που αφορούσε την επίδραση της συνδυαστικής χρήσης compost και ενδομυκορριζικών εμβολίων στην ανάπτυξη του μαρουλιού εστιάζεται στο ότι η προσθήκη και μόνο του compost επηρεάζει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο παράγοντα την ανάπτυξη των φυτών. Όσον αφορά την προσθήκη ή όχι ενδομυκορριζικού εμβολίου δεν είχε σταθερές επιδράσεις στην ανάπτυξη των φυτών, ενώ κατά τη συνδυαστική χρήση compost και διαφορετικών μικροβιακών εμβολίων στην ανάπτυξη μαρουλιού τα αποτελέσματα έδειξαν πως η συνδυαστική εφαρμογή compost και μικροβιακών εμβολίων με το 30% της πλήρους λίπανσης μπορεί να δώσει φυτική βιομάζα στο μαρούλι σχεδόν διπλάσια από αυτήν που επιτυγχάνεται με την πλήρη λίπανση (100% CF).
Το έργο χρηματοδοτήθηκε μέσω της Ενιαίας Δράσης Κρατικώνς Ενισχύσεων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Multi-species relationships in legume roots: From pairwise legume-symbiont interactions to the plant –microbiome – soil continuum
Tsiknia, M., Tsikou, D., Papadopoulou, K.K., and Ehaliotis, C.
FEMS Microbiology Ecology, 97, 2020
ΑΡΧΕΙΟ: 00.1-FEMS_2020.pdf
Arbuscular mycorrhizal fungi enhance growth of tomato under normal and drought conditions, via different water regulation mechanisms
Leventis, G., Tsiknia, M., Feka., Ladikou, E.V., Papadakis., I.E., Chatzipavlidis, I., Papadopoulou, K., and Ehaliotis., C.
Rhizosphere 19 (2021) 100394
ΑΡΧΕΙΟ: 00.2-Rhizosphere_2021.pdf
Ménage à Trois: Unraveling the Mechanisms Regulating Plant–Microbe–Arthropod Interactions
Gruden, K., Lidoy, J., Petek, M., Podpečan, V., Flors, V., Papadopoulou, K.K., Pappas M.L., Martinez-Medina, A., Bejarano, E., Biere, A., and Pozo, M.J.
ΑΡΧΕΙΟ: 00.3-Trends in Plant Science_2020.pdf
28th International Symposium of CIEC the International Scientific Centre for Fertilizers
November 3-4, 2020, Athens, Greece
Colonization with arbuscular mycorrhizal fungi enhances growth and mineral acquisition by tomato plants under normal and salinity stress conditions
Leventis, G., Tsiknia, M., Feka, M., Ladikou, E.V., Papadakis., I.E., Papadopoulou, K., and Ehaliotis., C.
ΑΡΧΕΙΟ: 01-28th IS of CIEC 2020.pdf
ΑΡΧΕΙΟ: 02-Leventis et al_CIEC2020_KO.pdf
8th Conference of the Hellenic Society of Mikrobiokosmos
18-20 April 2019, Patras, Greece
Effects of endomycorrhizal symbiosis on plant-plant interactions