Ντομάτα

Είναι ένα ετήσιο – αυτογονιμοποιούμενο λαχανοκομικό φυτό της οικογένειας Solanaceae, αρκετά διαδεδομένο και δημοφιλές. Σε παγκόσμια κλίμακα ως προς την καλλιεργούμενη έκτασή της, η τομάτα βρίσκεται στην τρίτη θέση μετά την πατάτα και γλυκοπατάτα. Στην Ελλάδα, η επιτραπέζια τομάτα βρίσκεται στη δεύτερη σε έκταση θέση, μετά την πατάτα.

Θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές κηπευτικές καλλιέργειες παγκοσμίως. Γιατί, εφοδιάζει τον ανθρώπινο οργανισμό με βιταμίνες (κυρίως βιταμίνη C), λυκοπένιο (ισχυρή αντιοξειδωτική δράση), έχει ελκυστικό χρώμα και ιδιαίτερο άρωμα, στοιχεία τα οποία της προσδίδουν υψηλή διατροφική αξία. Επιπλέον, είναι ένα φυτό το οποίο έχει προσαρμοστεί σε μεγάλη ποικιλία τύπων εδάφους και κλίματος, αν και γενικά η τομάτα απαιτεί θερμό κλίμα και καλά στραγγιζόμενα εδάφη.
Σε υπαίθρια καλλιέργεια φθάνει σε αποδόσεις μέχρι και 6 τόνους/στρέμμα, ενώ σε θερμοκηπιακή – υδροπονική καλλιέργεια φθάνει σε αποδόσεις πάνω από 10 τόνους/στρέμμα.

Η τομάτα είναι ένα φυτό ποώδες, ετήσιο και αυτογονιμοποιούμενο. Αναπτύσσει μία ευδιάκριτη πασσαλώδη κεντρική ρίζα, ενώ παράλληλα σχηματίζει αρκετά εύκολα πολλές δευτερεύουσες πλευρικές ρίζες, ακόμα και στην περιοχή του λαιμού.
Το γεγονός αυτό καθιστά τη τομάτα ως ένα εύκολο μεταφυτευμένο φυτό. Η τομάτα είναι καλλιέργεια υψηλών θρεπτικών απαιτήσεων, η ισόρροπη ικανοποίηση των οποίων αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και καλής ποιότητας της παραγωγής σε συνδυασμό με μακρά περίοδο καρποφορίας. Η βέλτιστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη των περισσότερων ποικιλιών, κυμαίνεται μεταξύ 21 και 24 °C.

Είναι ιδιαίτερα καλιόφιλο είδος με ευεργετική επίδραση του Καλίου (Κ) στην ποιότητα των καρπών. Γενικώς απαιτείται σταθερή θρεπτική τροφοδοσία, η αξιοποίηση της οποίας βασίζεται σε κανονική άρδευση και σε επάρκεια εδαφικής υγρασίας.

Η τομάτα αποδίδει καλύτερα σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, σταθερής δομής και υψηλής υδατοϊκανότητας και περιεκτικότητας σε οργανική ουσία (>2%). Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τα πιο κατάλληλα εδάφη για την καλλιέργεια της τομάτας θεωρούνται τα αμμοπηλώδη (SL) και τα πηλοαμμώδη (LS). Σε ελαφρά αμμώδη εδάφη παρατηρείται σημαντική πρωίμιση της παραγωγής, ενώ σε βαριάς σύστασης αργιλώδη και αργιλοπηλώδη (Clay loam) εδάφη, σημαντική καθυστέρηση της ωρίμανσης. Τα βαριά εδάφη γενικώς αποφεύγονται, γιατί στραγγίζουν δύσκολα και καθίστανται προβληματικά, όταν υπάρχει υψηλή συγκέντρωση αλάτων. Σχετικά με τις χημικές ιδιότητες του εδάφους, η πιο ενδεδειγμένη αντίδραση για την καλλιέργεια της τομάτας, είναι το εύρος pH μεταξύ 6 – 6,5, αν και pH μέχρι 7,5 δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Σε αρκετά όξινα εδάφη (pH<5,7), στα πλαίσια της βελτίωσης του pH συνιστάται εφαρμογή σκόνης ασβεστολίθου ή δολομίτη. Σε πολύ αλκαλικά εδάφη (pH>7,8), συχνά παρατηρούνται τροφοπενίες μικροθρεπτικών στοιχείων και γι’ αυτό απαιτείται εφαρμογή με θειϊκό ασβέστιο, ή θειάφι, σε δοσολογίες που καθορίζονται από την εδαφική ανάλυση. Σε σχέση με την αγγουριά, θεωρείται πιο ανθεκτικό φυτό στην αλατότητα. Ικανοποιητική τιμή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του εδάφους, για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια είναι 1,5 mmhos/cm έως 4 mmhos/cm. Σε υψηλή αλατότητα τιμής 6 – 8 mmhos/cm, οι αποδόσεις μπορούν να μειωθούν μέχρι και 50%.