Το βόριο (Β) θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά ιχνοστοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών. Ρυθμίζει την κυτταρική διαίρεση, την μεταφορά σακχάρων στα επιθυμητά κέντρα έλξης, την ανάπτυξη των καρπών και την ρύθμιση βιοσύνθεσης ενδογενών ορμονών. Επίσης είναι βασικό συστατικό των κυτταρικών τοιχωμάτων. Η ανεπάρκειά του μπορεί να διαταράξει την ομαλή λειτουργία των παραπάνω διαδικασιών και εν τέλη να υποβαθμίσει τόσο την απόδοση όσο και την ποιότητα. Παρά λοιπόν την μεγάλη ανάγκη αυτού του τόσο κρίσιμου θρεπτικού στοιχείου, η έλλειψη βορίου (Β) θεωρείται το δεύτερο πιο διαδεδομένο πρόβλημα έλλειψης ιχνοστοιχείων, μετά τον ψευδάργυρο (Zn), παγκοσμίως.

1. Βασικές λειτουργίες του βορίου

Οι σημαντικότερες λειτουργίες του βορίου (B) στα φυτά είναι ο διαρθρωτικός του ρόλος στη σύνθεση και σταθερότητα των κυτταρικών τοιχωμάτων και μεμβρανών. Επίσης παίζει σπουδαίο ρόλο στην ενεργοποίηση ή αναστολή συγκεκριμένων μεταβολικών μονοπατιών. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι πάνω από το 90 % του συνολικού βορίου (Β) στα φυτά, εντοπίζεται εντός των κυτταρικών τοιχωμάτων. Η ανάπτυξη του κυτταρικού τοιχώματος απαιτεί συνεχή τροφοδοσία με βόριο επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό του στοιχείου στα φυτά βρίσκεται σε μη διαθέσιμη μορφή για την υποστήριξη των αναπτυσσόμενων κυττάρων. Η έλλειψη βορίου επιδρά αρνητικά στην πλαστικότητα των πρόσφατα διαιρεμένων κυττάρων, μειώνοντας έτσι την ικανότητα μεγέθυνσής τους. 

Το βόριο επίσης, θεωρείται απαραίτητο στοιχείο για περιοχές ανάπτυξης νέων φυτικών οργάνων και ιστών, όπως άκρες ριζών, οφθαλμοί, νέοι βλαστοί και άνθη. Σύμφωνα με ερευνητές, το βόριο απαιτείται πολύ περισσότερο σε μεριστώματα από ό, τι σε ώριμους ιστούς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, η πρώτη επίδραση της ανεπάρκειας βορίου, εμφανίζεται συνήθως πρώτα σε μεριστωματικές περιοχές. Ανεπάρκεια βορίου έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στην αναπαραγωγική ανάπτυξη (στήμονες, γύρη, επικονίαση, γονιμοποίηση, ανάπτυξη καρπών). 

Το βόριο εμπλέκεται επίσης στη σταθεροποίηση του αζώτου. Υπό συνθήκες έλλειψης βορίου, τόσο ο αριθμός των φυματίων, όσο και η ικανότητα σταθεροποίησης αζώτου στα ψυχανθή, μειώνεται. Έρευνες δείχνουν πως η ικανοποιητική επάρκεια βορίου (Β), βελτιώνει την πρόσληψη του φωσφόρου (P) και του καλίου (K) και επιπλέον ενισχύει την μυκορριζική συμβίωση. 

Τέλος, το βόριο εμπλέκεται σε πολυάριθμες φυσιολογικές λειτουργίες. Αυτές περιλαμβάνουν την ενεργοποίηση ενζύμων, το μεταβολισμό των υδατανθράκων, του RNA, του ινδολυλοξεικού οξέος (IAA), των φαινολικών συστατικών, την αναπνοή και τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης.

2. Κινητικότητα

Το βόριο (Β), είναι ένα ευκίνητο στοιχείο εντός του εδάφους και επειδή απαιτείται σε μικρές ποσότητες, είναι σημαντικό να παραδοθεί όσο το δυνατόν ομοιόμορφα στο πεδίο. Η εταιρεία μας έχει αναπτύξει ένα πλήρες πακέτο λιπασμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν βόριο (Β), για την επίτευξη ομοιόμορφης κατανομής. Το pH και η μηχανική σύσταση είναι παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά τη διαθεσιμότητα του στοιχείου. Η έλλειψη βορίου είναι ιδιαίτερα επικρατέστερη σε αμμώδη – όξινα εδάφη με χαμηλή οργανική ουσία, λόγω της μεγάλης δυνατότητας έκπλυσής του. Μειωμένη διαθεσιμότητα, παρουσιάζουν επιπλέον τα ξηρικά εδάφη. 

Εντός του φυτού, το βόριο είναι δυσκίνητο στοιχείο. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να μεταφερθεί επαρκώς στα αναπαραγωγικά όργανα. Λόγω της μειωμένης κινητικότητας, η διατήρηση διαλυτού βορίου στο εδαφικό διάλυμα κατά τη διάρκεια όλων των σταδίων της ανάπτυξης των φυτών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της άνθησης και καρπόδεσης, είναι σημαντική για την βέλτιστη θρέψη των φυτών. 

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που μειώνουν τη διαπνοή (π.χ ξηρασία, υψηλή υγρασία ατμόσφαιρας και χαμηλή υγρασία εδάφους), έχουν δυσμενείς επιδράσεις στην μεταφορά του βορίου, εντός του φυτού.

3. Τροφοπενία βορίου

Οι μορφολογικές και φυσιολογικές αλλαγές που προκαλούνται από την έλλειψη βορίου υποδηλώνουν πως το συγκεκριμένο στοιχείο διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη των ανώτερων φυτών. Το βόριο είναι ένα δυσκίνητο στοιχείο. Συνεπώς, σε συνθήκες τροφοπενίας του, τα πρώτα όργανα που επηρεάζονται είναι τα νεότερα φύλλα, τα οποία αποχρωματίζονται (έντονο σκούρο χρώμα) και ξηραίνονται. Η ξήρανση αρχίζει από τη βάση του ελάσματος του φύλλου. Επίσης, τα ακραία μεριστώματα των βλαστών και του ριζικού συστήματος νεκρώνονται, με συνέπεια την εμφάνιση παχύτερων και μικρότερης επιφάνειας φύλλων και την παραγωγή περιορισμένου και θυσσανώδους ριζικού συστήματος. Επιπλέον, σε συνθήκες ανεπάρκειας βορίου έχουν παρατηρηθεί:

• Βραχύτερα μεσογονάτια διαστήματα.
• Αυξημένη διακλάδωση.
• Ανθορροία.
• Καρπόπτωση.
• Υποβάθμιση της ποιότητας.

4. Παραδείγματα σε καλλιέργειες

Το βόριο είναι το σημαντικότερο ιχνοστοιχείο της ελιάς (Olea europaea) και το πλέον απαραίτητο για την εξέλιξη της ανθοφορίας και της καρπόδεσης. Η έλλειψή του αποτελεί τη συχνότερη τροφοπενία της ελιάς. Η επίδρασή του μάλιστα είναι άμεση, υποβαθμίζοντας την παραγωγική δυνατότητα του ελαιώνα και μειώνοντας σημαντικά την απόδοση.

Αρχικά, η έλλειψη βορίου προκαλεί πτώση των φύλλων και κλάδων στα άνω μέρη του δέντρου. Παράλληλα, τα φύλλα παρουσιάζουν μία χαρακτηριστική χλώρωση στην κορυφή τους,  η οποία ενδέχεται να εκτείνεται μέχρι και τα δύο τρίτα της φυλλικής επιφάνειας. Εάν η τροφοπενία δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τα φύλλα κιτρινίζουν ολικά, αποκτούν ένα χαρακτηριστικό καφέ χρώμα στην κορυφή τους και τελικά πέφτουν. Ακόμα και σε περιπτώσεις ηπιότερης ανεπάρκειας βορίου, μερικοί καρποί μπορεί να ωριμάσουν κανονικά, αλλά οι περισσότεροι θα πέσουν πρόωρα ή θα είναι παραμορφωμένοι. 

Η προσθήκη βορίου κατά την βασική λίπανση της ελιάς θεωρείται πλέον απαραίτητη. Θεαματικά αποτελέσματα δίνουν επίσης και οι διαφυλλικοί ψεκασμοί με βόριο κατά το στάδιο σχηματισμού της νέας βλάστησης και κατά την έναρξη της ανθοφορίας.  

Επιπλέον, καλλιέργειες όπως το σακχαρότευτλο, το καρότο, τα πυρηνόκαρπα, τα κηπευτικά, το βαμβάκι, το αμπέλι, και μερικά ψυχανθή, έχουν υψηλές απαιτήσεις σε βόριο. Τα ψυχανθή έχουν σε γενικές γραμμές υψηλότερες απαιτήσεις βορίου από τα αγρωστώδη. 

Στα ελλειματικά σε βόριο μήλα και τομάτες, σχηματίζεται φελλώδες υλικό.

5. Συμβουλές για την αποτροπή της τροφοπενίας βορίου

Αρχικά προτείνουμε να διεξάγετε κάθε δύο χρόνια εδαφολογική ανάλυση του αγρού σας, έτσι ώστε να έχετε μία πλήρη εικόνα του επιπέδου των θρεπτικών στοιχείων. Συγκρίνετε τους στόχους που έχετε βάλει στην απόδοση με τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων σας και συζητείστε τις διαθέσιμες επιλογές με τον γεωπόνο σας. Επειδή υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ ανεπάρκειας ενός θρεπτικού στοιχείου και τοξικότητας, είναι σημαντικό να εφαρμόσετε τη σωστή ποσότητα βορίου, με το σωστό ρυθμό, χρησιμοποιώντας πάντοτε το σωστό προϊόν. 

To BORO elements® είναι ένα εξειδικευμένο προϊόν Βορίου (Β) – Ψευδαργύρου (Zn) – Αζώτου (N) – Φωσφόρου (P) και Καλίου (K), εξασφαλίζοντας ομοιόμορφη κατανομή των παραπάνω θρεπτικών στοιχείων. Είναι 100% υδατοδιαλυτό και περιέχει Βόριο σε μορφή βορικού νατρίου και χηλικό EDTA ψευδάργυρο (Zn), έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη απορρόφηση κατά την εφαρμογή του. Είναι κατάλληλο τόσο για διαφυλλικές εφαρμογές όσο και για υδρολιπάνσεις. 

Το VIOMIX B® είναι ένα ιδανικό διαφυλλικό λίπασμα για όλες τις καλλιέργειες που είναι απαιτητικές σε Βόριο, συμβάλλοντας στην επίτευξη της ισορροπημένης διατροφής. Περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις Βορίου με την μορφή οργανικού συμπλόκου, μια μορφή ιδιαίτερα βιοδιαθέσιμη, που αποτελεί ένα ισχυρό μέσο αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν από την έλλειψη Βορίου.