Καρπούζι

Καρπούζι

Το καρπούζι (Citrullus lanatus)

Είναι ένα ετήσιο, έρπον λαχανοκομικό φυτό της οικογένειας των Κολοκυνθοειδών, Cucurbitaceae. Θεωρείται μία από τις πιο ευρέως διαδεδομένες καλλιέργειες σε παγκόσμια κλίμακα. Ως προς την κατανάλωση, το καρπούζι βρίσκεται στην πρώτη θέση, συγκριτικά με τα υπόλοιπα Κολοκυνθοειδή, ενώ εκτιμάται ότι υπάρχουν πάνω από 1200 ποικιλίες καρπουζιού παγκοσμίως.

Δεδομένου ότι ο καρπός αποτελείται από 90% περίπου νερό, ο παράγοντας άρδευση είναι αρκετά σημαντικός για την ομαλή ανάπτυξη της καλλιέργειας. Επιπλέον, το καρπούζι είναι ένα φυτό υψηλών απαιτήσεων σε θρεπτικά συστατικά, συνεπώς, η διατήρηση της ορθολογικής και ισορροπημένης θρέψης του είναι απαραίτητη, για την επίτευξη της μέγιστης παραγωγικής δυνατότητάς του. Ο συγκομιζόμενος καρπός του, περιέχει σημαντική περιεκτικότητα σακχάρων, βιταμινών A, B και C.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Το καρπούζι είναι ένα ετήσιο, έρπον, λαχανοκομικό φυτό, τα άνθη του οποίου φέρονται στις μασχάλες των φύλλων, στους κόμβους των βλαστών. Το φυτό είναι μόνοικο – δίκλινο ή ανδρομόνοικο. Τα θηλυκά άνθη βρίσκονται σε βλαστό ανωτέρας τάξης, ενώ τα αρσενικά άνθη βρίσκονται σε βλαστούς μικρότερης τάξης, σε χαμηλότερο ύψος, στον κεντρικό βλαστό.

Ο καρπός του διαφέρει από τα άλλα Κολοκυνθοειδή, γιατί δεν υπάρχει κενός χώρος εσωτερικά, καθώς αυτός καταλαμβάνεται από τον πλακούντα, ο οποίος αποτελεί και το εδώδιμο μέρος του καρπού.

Η καρπουζιά είναι απαιτητική σε Θρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων τόσο των Μακροθρεπτικών, όσο και των Μικροθρεπτικών συστατικών. Ως Cucurbitaceae, έχει μεγάλη ικανότητα αφομοίωσης του Αζώτου. Ο Φώσφορος απαιτείται έντονα σε κρίσιμα στάδια όπως η εγκατάσταση και η καρπόδεση, ενώ το Κάλιο, είναι αρκετά κρίσιμο θρεπτικό συστατικό για την αύξηση – ωρίμανση του καρπού. Αρκετή προσοχή χρειάζεται τόσο η σωστή θρέψη του Μαγνησίου, όσο και η σχέση Καλίου – Ασβεστίου ως προς το Μαγνήσιο. Το Ασβέστιο, επηρεάζοντας σημαντικά χαρακτηριστικά όπως η συνεκτικότητα της σάρκας και η σκληρότητα του καρπού, χρήζει μεγάλης σημασίας.

Η συγκομιδή γίνεται όταν η σάρκα του καρπού είναι γλυκιά, όχι όμως σε φάση υπερωρίμανσης. Οι μέσες αποδόσεις κυμαίνονται από 8 σε 15 τόνους /στρέμμα, ανάλογα με τη μέθοδο καλλιέργειας, την ποικιλία, τη μέθοδο εμβολιασμού, τη πρακτική της λίπανσης κ.α.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
Προσαρμοστικότητα

Προσαρμοστικότητα

Το καρπούζι είναι φυτό θερμής εποχής, απαιτώντας ένα διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών παρουσίας υψηλών θερμοκρασιών. Ιδανικές μέσες θερμοκρασίες ανάπτυξης μεταξύ ημέρας και νύκτας, θεωρούνται οι 30°C και 21°C, αντιστοίχως. Είναι ένα φυτό ουδέτερο στον φωτοπεριοδισμό και αρκετά απαιτητικό σε νερό. Έχει μάλιστα υπολογιστεί, πως οι μέσες ανάγκες σε νερό ενός στρέμματος καρπουζιάς, καλλιεργούμενη σε χαμηλά σκέπαστρα, ανέρχονται στα 225m3 /στρέμμα, ενώ καλλιεργούμενη υπαίθρια, στα 510m3 /στρέμμα.

Σχετικά με το έδαφος, η καρπουζιά αποδίδει καλύτερα σε εδάφη γόνιμα, βαθιά, υψηλής περιεκτικότητας σε Οργανική Ουσία, Χούμο και επαρκώς αποστραγγιζόμενα. Ως μερικώς οξύφιλο φυτό, αναπτύσσεται ικανοποιητικά και σε όξινα εδάφη (pH = 5,5 – 6,5).

Βασική Λίπανση

Βασική Λίπανση

Η βασική λίπανση του καρπουζιού αποτελεί μία καθιερωμένη καλλιεργητική πρακτική, θέτοντας τις απαραίτητες βάσεις για την αύξηση των αποδόσεων και τη βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του.

Αφορά κυρίως τη χορήγηση ενός σημαντικού ποσοστού Μακροθρεπτικών συστατικών, μία εβδομάδα πριν τη μεταφύτευση των φυταρίων καρπουζιού, προκειμένου να καλυφθούν οι αρχικές θρεπτικές απαιτήσεις του καρπουζιού.

Η βασική λίπανση του καρπουζιού, αφορά είτε τη χρήση Οργανικής Ουσίας, είτε τη χρήση σύνθετων τύπων λιπασμάτων, σύμφωνα πάντα με τις τοπικές καλλιεργητικές συνθήκες. Σε γενικές γραμμές, συνιστώνται:

  1. Είτε 150 – 200 kg Οργανικής Ουσίας.
  2. Είτε 100 – 150 kg /στρέμμα σύνθετου λιπάσματος, μία εβδομάδα πριν τη μεταφύτευση.
Υδρολίπανση

Υδρολίπανση

Με την υδρολίπανση εφοδιάζουμε την καλλιέργεια του καρπουζιού με τα απαραίτητα στοιχεία θρέψης για τα κρίσιμα στάδια ανάπτυξής της. Η βάση του προγράμματος θρέψης, στηρίζεται στο Άζωτο (Ν), Φώσφορο (P2O5), Κάλιο (K2O), αλλά και στα Ιχνοστοιχεία. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της, είναι η χρήση λιπασμάτων τα οποία είναι πλήρως υδατοδιαλυτά και δεν αντιδρούν μεταξύ τους, ώστε να παρουσιαστεί ίζημα.

Η σωστή υδρολίπανση του καρπουζιού βασίζεται πάνω στις εξής κατευθύνσεις:

  1. Στο στάδιο μεταφύτευσης – ξεσκεπάσματος συνιστάται η χρήση πυκνών και σύνθετων Φωσφορούχων λιπασμάτων, με στόχο την ανάπτυξη ενός ισχυρού ριζικού συστήματος. Επιπλέον, εφαρμογή σκευασμάτων Χουμικών – Φουλβικών οξέων στο συγκεκριμένο στάδιο, ενισχύει σημαντικά την αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών, δίνοντας άριστα αποτελέσματα.
  2. Κατά τη βλαστική ανάπτυξη, συνιστάται χρήση σύνθετων ισορροπημένων λιπασμάτων (π.χ 20 – 20 -20), έως την εμφάνιση των αρσενικών ανθέων.
  3. Στοιχείο κλειδί για επιτυχημένη καρπόδεση, αποτελεί η χορήγηση Φωσφορούχου σύνθετου λιπάσματος στην ανθοφορία, λόγω των αυξημένων αναγκών του φυτού σε ενέργεια (ειδικά σε περίπτωση Βαρέλας). Επιπλέον, σε αυτά τα κρίσιμα στοιχεία ανάπτυξης (άνθηση, επικονίαση, γονιμοποίηση, καρπόδεση) εκτός από τα κύρια στοιχεία, συνιστάται η εφαρμογή τόσο ιχνοστοιχείων (Βόριο, Μαγγάνιο, Ψευδάργυρος, Χαλκός, Μολυβδαίνιο, Σίδηρος), όσο και βιοδιεγερτικών σκευασμάτων (Χουμικές ουσίες, Προϊόντα υδρόλυσης πρωτεϊνών – Αμινοξέα, Εκχυλίσματα Φυκών, εμβόλια μικροοργανισμών, Γλυκίνες/Βεταίνες).
  4. Η προσθήκη αφομοιώσιμου Ασβεστίου (CaO), πριν την ανθοφορία, ευνοεί σημαντικά τόσο την καλή συγκράτηση των ανθέων, όσο και την επιτυχημένη καρπόδεση.
  5. Στα στάδια μετά την καρπόδεση έως την πρώτη ανάπτυξη του καρπού, συνιστάται εναλλαγή μεταξύ ισορροπημένων σύνθετων υδατοδιαλυτών λιπασμάτων και Καλιούχων τύπων. Το Κάλιο αυξάνει τη συνεκτικότητα και την οξύτητα των καρπών (βελτιωμένη γεύση) και μειώνει το ποσοστό κενών χώρων του καρπού. Μαζί με τη προσθήκη Καλίου πρέπει να προστεθεί και σχετική ποσότητα Μαγνησίου για μείωση πιθανού ανταγωνισμού των δύο στοιχείων. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η σωστή θρέψη του Μαγνησίου, όσο και η ικανοποιητική σχέση Καλίου – Ασβεστίου ως προς το Μαγνήσιο, έχει ιδιαίτερη σημασία.
  6. Από την πρώτη αύξηση έως και τη συγκομιδή, η χρήση Καλιούχων σύνθετων τύπων με Ιχνοστοιχεία, εξισορροπούν τη σχέση φορτίου – βλάστησης (sink – source relationship), καθοδηγώντας θρεπτικά συστατικά και σάκχαρα στα επιθυμητά κέντρα έλξης, του καρπούς.

Προϊόντα εξειδικευμένων Ιχνοστοιχείων και βιοδιεγερτικών σκευασμάτων μπορούν να εφαρμοστούν και με τη μέθοδο των διαφυλλικών ψεκασμών.

Απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία

Οι παρακάτω αναφερόμενες δόσεις και στάδια ανάπτυξης είναι ενδεικτικά και αναπροσαρμόζονται πάντα ανάλογα με τις συστάσεις του γεωπόνου συμβούλου:

  • Αναμενόμενη απόδοση.
  • Χαρακτηριστικά εδάφους.
  • Πυκνότητα φύτευσης.
  • Συνθήκες περιβάλλοντος.
  • Στάδιο ανάπτυξης.
  • Ζωηρότητα φυτού.
  • Καλλιεργητική διάρκεια.
  • Υβρίδιο.
Απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία

Μία προσέγγιση υπολογισμού των βασικών θρεπτικών αναγκών του καρπουζιού είναι η εξής.

Λαμβάνοντας υπόψη πως η αναμενόμενη απόδοση της καλλιέργειας σε θρεπτικά στοιχεία είναι 6 – 8 tn/στρ., θα πρέπει να προστεθούν συνολικά:

  • Άζωτο
    (N) 8-10 Kg
  • Φώσφορος
    P2O5 6-8 Kg
  • Κάλιο
    K2O 12-15 Kg
  • Μαγνήσιο
    MgO 3-4 Kg
Πρόγραμμα Θρέψης

Πρόγραμμα Θρέψης

Οι παρακάτω αναφερόμενες δόσεις και στάδια ανάπτυξης είναι ενδεικτικά και αναπροσαρμόζονται πάντα ανάλογα με τις συστάσεις του γεωπόνου συμβούλου.

Γιατί η ορθολογική λίπανση εκτιμάται πάντα σε σχέση με:

  • Αναμενόμενη απόδοση.
  • Χαρακτηριστικά εδάφους.
  • Πυκνότητα φύτευσης.
  • Συνθήκες περιβάλλοντος.
  • Στάδιο ανάπτυξης.
  • Ζωηρότητα φυτού.
  • Καλλιεργητική διάρκεια.
  • Υβρίδιο.
X